Precyzyjniej pytanie winno być zadane w sposób następujący: „czym się różni stosunek pracy zawarty na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony od zawartego przez mianowanie”? 

Takie pytanie zostało zadane na jednej z grup na Facebooku, na której nauczyciele i dyrektorzy szukają wsparcia prawnego dotyczącego stosunku pracy pracownika oświaty (nie była to moja grupa 🙂 )

Odpowiedzi pod owym pytaniem sprawiły, że oblał mnie zimny pot. Były one następujące:

1. Jeśli dobrze pamiętam, umowa na podstawie mianowania daje nauczycielowi ten komfort, że pracodawca/organ prowadzący ma obowiązek zapewnić mu etat. Umowa na czas nieokreślony tego nie zapewnia
2. Pierwsza kodeks pracy, druga karta nauczyciela, nauczyciel z mianowania nie może być zwolniony (oprócz dyscyplinarki i reorganizacji)
3. Może być zwolniony, każdego można zwolnić, ale podlega wówczas art. 20 KN, a nie KP
4. Umowa na czas nieokreślony dla nauczyciela nie jest umową z kodeksu pracy tylko umową zawarta na podstawie KN, a zawiera się ją z nauczycielem kontraktowym, natomiast z mianowanym/dyplomowanym jeśli nie można zapewnić całego etatu
5. Nie można albo nie ma dobrej woli do tego, by zapewnić etat
6. Na dodatek umowa na podstawie mianowania pozwala na skorzystanie ze stanu nieczynnego lub wzięcie 6-miesięcznej odprawy, czego nie gwarantują umowy na czas nieokreślony
7. Czyżby można było uzyskać stopień nauczyciela kontraktowego bez dokładnej znajomości KN?? Ponadto można ją sobie ściągnąć na komputer i zaglądać do niej w razie potrzeby.

I postanowiłam wziąć sprawy w swoje ręce i oto jest ten post

Owszem, nikt nie musi znać całej Karty Nauczyciela, jednak jeśli zabiera się na udzielanie pomocy prawnej innym osobom, to z całym szacunkiem, ale merytorycznie musi posiadać fach w ręku.

Chyba sami się nauczyciele burzą, kiedy wuefista idzie nauczać matematyki. A z prawem idzie czasami o poważne kwestie.

Aczkolwiek przechodząc do meritum…

Zarówno umowa o pracę na czas nieokreślony, jak i mianowanie są formami zawarcia stosunku pracy.

Z kolei stosunek pracy to relacja, uregulowana prawnie, pomiędzy pracownikiem a pracodawcą. W ramach tej relacji pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca zobowiązuje się do zatrudniania pracownika i wypłacania mu wynagrodzenia.

Zarówno umowa o pracę, jak i mianowanie są uregulowane w Kodeksie pracy. Bowiem na podstawie mianowania zatrudnia się nie tylko nauczycieli, ale także pracowników samorządowych.

Nauczyciele mają swój akt prawny, jakim jest Karta Nauczyciela i ją stosuje się jako pierwszą.

Dopiero, jeśli jakaś kwestia nie jest uregulowana w dokumencie pragmatyki służbowej (w Karcie) to odnosimy się do Kodeksu pracy (art. 91 c KN). I również w Karcie są określone, jako formy zawarcia stosunku pracy zarówno umowa o pracę, jak i mianowanie.

Artykuł 10 Karty stanowi, iż stosunek pracy z nauczycielem nawiązuje się w szkole (…), na podstawie umowy o pracę lub mianowania.

I teraz tak:

Kiedy ma miejsce zatrudnienie na podstawie umowy o pracę?

Zatrudnienie na podstawie umowy o pracę ma miejsce wówczas, gdy dotyczy:

1. nauczyciela rozpoczynającego pracę szkole – umowa o pracę na czas określony na jeden rok szkolny – celem odbycia stażu
2. nauczyciela nie posiadającego kwalifikacji pedagogicznych – umowa o pracę na czas określony – celem uzupełnienia kwalifikacji
3. nauczyciela posiadającego stopień awansu zawodowego nauczyciela kontraktowego – umowa o pracę na czas nieokreślony
4. istnienia potrzeby wynikającej z organizacji nauczania lub zastępstwa nieobecnego nauczyciela, bądź nauczyciel zatrudniony jest w trakcie roku szkolnego – nauczyciela bez względu na posiadany stopień awansu zawodowego, zatrudnia się na podstawie umowy o pracę na czas określony
5. sytuacji, w której nauczyciela w stopniu awansu zawodowego nauczyciela mianowanego lub dyplomowanego nie można zatrudnić w pełnym wymiarze etatu – umowa o pracę na czas nieokreślony
6. nauczycieli zatrudnionych w niepublicznych placówkach oświatowych – zatrudnienie na podstawie umowy o pracę wynikającej z Kodeksu pracy.

Nauczyciela zatrudnionego w powyższy sposób zatrudnia się przez zawarcie umowy o pracę a posiadającego stopień awansu zawodowego nauczyciela mianowanego i dyplomowanego oraz spełniającego przesłanki z art. 10 ust. 5, zatrudnia się na podstawie aktu mianowania. 

Stosunek pracy zawarty przez mianowanie

Stosunek pracy z nauczycielem posiadającym stopień awansu zawodowego nauczyciela mianowanego i dyplomowanego nawiązuje się na podstawie mianowania, jeżeli:

1. posiada obywatelstwo polskie (…)
2. ma pełną zdolność do czynności prawnych i korzysta z praw publicznych
3. nie toczy się przeciwko niemu postępowanie karne w sprawie o umyślne przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego lub postępowanie dyscyplinarne
4. nie był skazany prawomocnym wyrokiem za umyślne przestępstwo lub umyślne przestępstwo skarbowe
5. posiada kwalifikacje wymagane do zajmowania danego stanowiska
6. istnieją warunki do zatrudnienia nauczyciela w szkole w pełnym wymiarze zajęć na czas nieokreślony.

Jeżeli wszystkie powyższe warunki zostaną spełnione, z nauczycielem nawiązuje się stosunek pracy na podstawie mianowania. Dokument, jaki wówczas nauczyciel otrzymuje to AKT MIANOWANIA, nie umowa o pracę. 

W przypadku, kiedy nauczyciel przed spełnieniem tych warunków pozostawał w stosunku pracy zawartym na podstawie umowy o pracę, to jego umowa o pracę przekształca się w mianowanie z mocy prawa z pierwszym dniem miesiąca kalendarzowego następującego po miesiącu, w którym spełnione zostały wszystkie warunki.

Przekształcenie stosunku pracy potwierdza, na piśmie, dyrektor szkoły.

Uprawnienia związane z mianowaniem

W związku z zatrudnieniem na podstawie mianowania, nauczyciel korzysta z wielu uprawnień, jakich nie ma w przypadku zatrudnienia na podstawie umowy o pracę.

I tak:

1. stosowanie art. 18 KN – czyli przeniesienie służbowe nauczyciela – za jego zgodą lub na jego wniosek na inne stanowisko w tej samej lub w innej szkole. Przy przeniesieniu należy się nauczycielowi mieszkanie, zwrot kosztów przeniesienia oraz praca dla współmałżonka, jeśli również jest nauczycielem.
2. stosowanie art. 20 KN – czyli rozwiązanie stosunku pracy z przyczyn tzw. organizacyjnych. Może być stosowany również do nauczycieli zatrudnionych na podstawie umowy o pracę, jednak nauczycielowi mianowanemu przysługuje odprawa sześciomiesięczna (zawsze), a zatrudnionemu w oparciu o umowę o pracę maksymalnie trzymiesięczna.
3. stosunek pracy nawiązany na podstawie mianowania jest stosunkiem szczególnie chronionym przepisami prawa. Poza przypadkiem rozwiązania takiego stosunku na mocy porozumienia stron, bądź na wniosek nauczyciela mianowanego, może on ulec rozwiązaniu jedynie w przypadku (poza art. 20 KN): czasowej niezdolności nauczyciela do pracy spowodowanej chorobą, jeżeli okres tej niezdolności przekracza 182 dni, nauczyciel otrzymał orzeczenie od lekarza przeprowadzającego badanie okresowe lub kontrolne o niezdolności nauczyciela do wykonywania dotychczasowej pracy, uzyskania negatywnej oceny pracy oraz cofnięcia skierowania do nauczania religii w szkole.
4. w przypadku rozwiązania z nauczycielem mianowanym stosunek pracy z powodu orzeczenia przez lekarza (…) niezdolności do pracy, przysługuje mu odprawa w wysokości maksymalnie sześciomiesięcznego wynagrodzenia.
5. udzielenie urlopu bezpłatnego na czas przeniesienia do miejscowości będącej miejscem stałego zamieszkania współmałżonka (…)
6. obowiązek dyrektora szkoły zapewnienia nauczycielowi zatrudnionemu przez mianowanie pełnego wymiaru etatu i udzielenia mu gwarancji zatrudnienia. Nauczyciel zatrudniony przez mianowanie korzysta z ochrony przed rozwiązaniem z nim stosunku pracy, nawet w przypadku zmian organizacyjnych i konieczności zastosowania art. 20 KN. W opracowywanych kryteriach rozwiązywania stosunku pracy z nauczycielem bądź ograniczania mu wymiaru etatu, zatrudnienie przez mianowanie korzysta z ochrony. Niestety pierwszeństwo przy zwolnieniu mają nauczyciele z najniższym stopniem awansu zawodowego i zatrudnieni na podstawie umowy o pracę.

Co w przypadku, gdy nauczyciel w stopniu awansu zawodowego nauczyciela mianowanego nie jest zatrudniony zgodnie z przepisami?

Przysługuje mu prawo ustalenia istnienia stosunku pracy zawartego przez mianowanie, zgodnie z uchwałą Sądu Najwyższego, o której pisałam tutaj, tutaj i tutaj.

Umowa o pracę na czas nieokreślony a mianowanie – podsumowanie

Do nauczycieli zatrudnionych na podstawie umowy o pracę najczęściej stosuje się przepisy Kodeksu pracy (w zakresie umów na czas określony) i jest ona mniej korzystna dla nauczyciela.

Przede wszystkim nie chroni jego stosunku pracy tak, jak mianowanie.

W razie pytań i wątpliwości zapraszam do kontaktu.

Żródło: Facebook

Karolina Sikorska-Bednarczyk
prawnik oświatowy
doktorantka UG

Photo by Gabrielle Henderson on Unsplash

***

Prawne, bezprawne rekolekcje wielkanocne

Dzisiaj o rekolekcjach. Wprawdzie nie ja napisałam ten artykuł, a jest to przedruk z Newsweeka, to jednak wart jest przeczytania. Dodatkowo na czasie i zgodny ze stanem prawnym.

„Bóg jest naszym królem”. Matka zapytała o rekolekcje w kuratorium. Odpowiedź nią wstrząsnęła

Kościół jest trzy kilometry od szkoły, trzecioklasiści idą tam w czasie lekcji na rekolekcje pół godziny w każdą stronę. „Spacer jest dobry dla zdrowia” – mówi proboszcz [Czytaj dalej…]

Otagowane jako: adwokat gdańsk, czym się różni zatrudnienie na umowę o pracę od mianowania, prawnik oświatowy, prawnik prawo oświatowe prawo oświatowe, zatrudnienie nauczyciela