Nastał czas awansów zawodowych na stopnie nauczyciela mianowanego i dyplomowanego, a wraz z nim stres i walka z urzędnikami, którzy nie są elastyczni.

Ale po kolei.

Przygotowanie pedagogiczne

Warunkiem przystąpienia do awansu zawodowego nauczyciela (na kolejne stopnie) jest posiadanie przez nauczyciela odpowiednich kwalifikacji, w tym przygotowania pedagogicznego. I to akurat dla wszystkich jest jasne.

Problem zaczyna się, kiedy zaczynamy analizować kwestię przygotowania pedagogicznego.

A wszystko za sprawą nowego rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 1 sierpnia 2017 r. w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli (Dz.U.2017.1575). 

Definicja przygotowania pedagogicznego została określona w treści § 2 rozporządzenia, zgodnie z którym należy przez to rozumieć nabycie wiedzy i umiejętności z zakresu psychologii, pedagogiki i dydaktyki szczegółowej, nauczanych w wymiarze nie mniejszym niż 270 godzin w powiązaniu z kierunkiem (specjalnością) kształcenia oraz pozytywnie ocenioną praktykę pedagogiczną – w wymiarze nie mniejszym niż 150 godzin; w przypadku nauczycieli praktycznej nauki zawodu niezbędny wymiar zajęć z zakresu przygotowania pedagogicznego wynosi nie mniej niż 150 godzin; o posiadaniu przygotowania pedagogicznego świadczy dyplom ukończenia studiów lub inny dokument wydany przez uczelnię, dyplom ukończenia zakładu kształcenia nauczycieli lub świadectwo ukończenia kursu kwalifikacyjnego.

Oznacza to, że aby kwalifikacje nauczyciela w zakresie posiadania przygotowania pedagogicznego zostały uznane przez organ musi on:

• nabyć wiedzę i umiejętności z zakresu pedagogiki, psychologii i dydaktyki szczególnej
• szkolenie teoretyczne w tym zakresie musiało obejmować 270 godzin w powiązaniu z kierunkiem (specjalnością) kształcenia
• pozytywnie ocenioną praktykę pedagogiczną – w wymiarze nie mniejszym niż 150 godzin
• posiadać dyplom ukończenia studiów lub inny dokument wydany przez uczelnię, dyplom ukończenia zakładu kształcenia nauczycieli lub świadectwo ukończenia kursu kwalifikacyjnego.

Wątpliwości w organie powoduje brak konkretnego dokumentu obrazującego posiadanie przygotowania pedagogicznego. Jeśli nie ma odrębnego „papierka” organy odmawiają przyjęcia dokumentacji bądź wzywają do uzupełnienia dokumentacji.

Są i takie, które odrzucają dokumenty i nie dopuszczając nauczyciela do egzaminu/rozmowy przed Komisją zmuszają do ponownego odbycia stażu.

Brak dokumentu potwierdzającego przygotowanie pedagogiczne może stanowić problem – czy słusznie?

Otóż nie… jest więc nadzieja dla tych nauczycieli, których to spotkało.

Po pierwsze rozporządzenie z 2017 roku obowiązuje od dnia jego ogłoszenia, czyli od dnia 01.08.2017 roku, a to oznacza, że dotyczy tych nauczycieli, którzy rozpoczynali staż po tej dacie. 

Jeśli jednak zaczynałeś staż przed tą datą, a więc pomiędzy rokiem 2009 a 2017 (czyli obecnie masz zdawać egzamin na nauczyciela mianowanego lub stajesz przed komisją kwalifikacyjną na nauczyciela dyplomowanego) to obowiązują Cię przepisy rozporządzenia z 2009 roku (rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 12 marca 2009 roku w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli oraz określenia szkół i wypadków, w których można zatrudnić nauczycieli niemających wyższego wykształcenia lub ukończonego zakładu kształcenia nauczycieli).

Musisz bowiem posiadać pełne kwalifikacje, w tym przygotowanie pedagogiczne w dniu składania wniosku o wszczęcie postępowania kwalifikacyjnego na kolejny stopień awansu zawodowego (!). To pierwsza kwestia.

Druga kwestia jest taka, że zgodnie z § 28 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli oraz określenia szkół  i wypadków, w których można zatrudnić nauczycieli niemających wyższego wykształcenia lub ukończonego zakładu kształcenia nauczycieli, z dnia 12 marca 2009 r.:

Nauczyciele zatrudnieni w dniu wejścia w życie rozporządzenia, którym na podstawie dotychczasowych przepisów uznano ukończony kierunek (specjalność) studiów za zbliżony do nauczanego przedmiotu lub rodzaju prowadzonych zajęć, zachowują nabyte kwalifikacje do zajmowania stanowiska nauczyciela w danym typie szkoły lub rodzaju placówki.

Po trzecie, zgodnie z art. 39 ust. 3 ustawy z dnia 7 września 1991 roku o systemie oświaty (w niektórych częściach jeszcze obowiązującej) ocena kwalifikacji nauczyciela należy do dyrektora szkoły i może być kontrolowana w trybie nadzoru pedagogicznego (art. 33 ust. 2 pkt 1 ustawy).

To oznacza, że fakt czy nauczyciel posiada przygotowanie pedagogiczne może potwierdzić dyrektor szkoły i wydać odpowiednie zaświadczenie.

W przypadku nauczycieli, o których mowa powyżej. tj. takich którym uznano w dniu wejście w życie ww. rozporządzenia ukończony kierunek (specjalność) studiów za zbliżony do nauczanego przedmiotu lub rodzaju prowadzonych zajęć przyjąć należy, iż uznanie takie nie wpływa na ustalenie kwalifikacji przy kolejnym zatrudnieniu.

Stanowisko takie wynika m.in. z orzeczenia Sądu Najwyższego, z dnia 25 lutego 2015 r. sygn. akt II PK 95/14, w którym stwierdza się, że:

uprzednie uznanie kwalifikacji według kierunku studiów zbliżonego do nauczanego przedmiotu miało znaczenie tylko w danym (aktualnym), czyli trwającym stosunku pracy. Tak należy rozumieć przepis § 28, który odnosi się do nauczycieli zatrudnionych w dniu wejścia w życie rozporządzenia z 12 marca 2009 r. Z regulacji tej nie wynika uniwersalne wyposażenie nauczycieli, którym uprzednio uznano kierunek studiów za zbliżony do nauczanego przedmiotu, w walor „nabytych kwalifikacji” w kolejnych nauczycielskich zatrudnieniach. Decyduje o tym zdarzenie leżące u podstaw takiej regulacji, czyli uznanie kwalifikacji w szczególnym trybie. Uznanie to odnosi się do konkretnego stosunku pracy, bo tylko w nim mogła nastąpić indywidualna ocena pracodawcy (dyrektora szkoły), dotycząca uznania kwalifikacji. Nie była to decyzja administracyjna, lecz tylko element składający się na stosunek prywatny (stosunek pracy). Chodziło więc o ustalenie, ocenę i uznanie kwalifikacji do konkretnego zatrudnienia, czyli ze względu na nauczany przedmiot i ukończony kierunek studiów. Przeciwne stanowisko byłoby wbrew zmianie prawnej, która nie przewiduje już uznania kwalifikacji nauczyciela do nauczania takiego jak poprzednio. Studia wyższe na kierunku (specjalności) innym wymagają ukończenia studiów podyplomowych lub kursu kwalifikacyjnego w zakresie nauczanego przedmiotu lub prowadzonych zajęć. Obecnie decydują więc kwalifikacje, które podlegają tylko sprawdzeniu. Należy to do dyrektora szkoły (art. 39 ust. 3 ustawy z 7 września 1991 r. o systemie oświaty) i może być kontrolowane w trybie nadzoru pedagogicznego (art. 33 ust. 2 pkt 1 tej ustawy)(…). Uznanie kwalifikacji miało charakter indywidualny (konkretny) i nie przenosi się na kolejne zatrudnienia (stosunki pracy), nawet w tej samej szkole. Kolejne zatrudnienie zależy od kwalifikacji aktualnie wymaganych. Taki jest zasadniczy warunek nauczycielskiego stosunku pracy, który zależy od posiadania określonych kwalifikacji (art. 10 ust. 5 pkt 5, ust. 8 i art. 26 ust. 1 pkt 5 Karty Nauczyciela).

Niezbędne zaświadczenia

Tak więc, jeśli masz obawy czy posiadasz przygotowanie pedagogiczne zwróć się do dyrektora szkoły o wydanie zaświadczenia o posiadaniu kwalifikacji do zdobycia kolejnego stopnia awansu zawodowego. Przecież Twój dyrektor najlepiej będzie wiedział, czy je posiadasz czy nie.

O pomoc możesz również poprosić swoją Uczelnię – o wydanie zaświadczenia potwierdzającego posiadanie kwalifikacji z przygotowania pedagogicznego (wydają najczęściej na podstawie suplementu do dyplomu).

Przy kolejnym awansie zawodowym wpisz nabycie uprawnień pedagogicznych jako wolę poszerzania swoich kwalifikacji i nie będziesz mieć wątpliwości przy egzaminie/rozmowie.

I PAMIĘTAJ: 

Karolina Sikorska-Bednarczyk
prawnik oświatowy
doktorantka UG

Zdjęcie: Andrea Piacquadio

***

Nauczyciel świadomy swoich praw

W piątek miałam okazję poznać wspaniałą Panią nauczycielkę! Wspaniałą nie tylko dlatego, że jest dobra merytorycznie. Nie tylko wspaniałą z tego względu, że czy jest uwielbiana przez dzieci.

Wspaniałą, bo świadomą swoich praw!

Świadomą tego, że prawo jest po to, aby z niego korzystać. Jak i tego, że są prawnicy do których można się zwrócić. Jak również tego, że dyrektor nie jest nieomylny. A jedyne, czym może pogrozić to zabraniem 3 godzin nadgodzin, czy odebraniem dodatku motywacyjnego [Czytaj dalej…]

Otagowane jako: awans zawodowy, kwalifikacje nauczyciela, przygotowanie pedagogiczne, rozporządzenie o kwalifikacjach nauczycieli, rozporządzenie o kwalifikacjach z 2009 r., rozporządzenie o kwalifikacjach z 2017 r.