Czasami, kiedy wiele się dzieje nie wiadomo w co włożyć ręce. Wtedy brakuje czasu na najprzyjemniejsze rzeczy.

Czasami niestety dzieje się najgorsze i nagle, po 12 latach wspólnego życia odchodzi zwierzęcy przyjaciel. Nasza kochana Oatie Kera z Marboża rasy Czarny Terier Rosyjski – postanowiła udać się za Tęczowy Most … strata jest nie do opisania. Wszędzie czuję mokry, czarny nos, widzę ją za sobą i czuję jej obecność. A Rodzice nie chcą nowego 🙁

A mówią, że to tylko pies ….

To nasza Oti ze szczeniakiem Saperem rok temu. 

Dobrze, że obowiązki zawodowe pozwalają na odwrócenie uwagi od problemów.

***

Często w udzielaniu Wam pomocy prawnej spotykam się z pytaniem, skąd wziąć niektóre informacje, czy jak sprawić, by np. dyrektor szkoły odpowiedział nam na nurtujące nas pytanie. Pozornie jest to łatwe, ale jednak okazuje się, że jest ochrona danych osobowych – czy obecne RODO, czy dyrektor zasłania się tajemnicą służbową.

Tymczasem od 2001 roku obowiązuje w naszym systemie prawnym, ustawa z dnia 6 września 2001 roku o dostępie do informacji publicznej (Dz.U. 2018 r., poz. 1330, 1669). Zgodnie z jej treścią każda informacja o sprawach publicznych stanowi informację publiczną i podlega udostępnieniu na zasadach i w trybie określonych w niniejszej ustawie.

Tak więc np. informacja o wysokości i sposobie rozdzielania dodatku motywacyjnego, czy przydziale godzin, bądź też o finansowaniu monitoringu w szkole czy finansowaniu posiłków w przedszkolach, będzie informacją publiczną, gdyż dotyczy spraw ważnych dla całego społeczeństwa (mimo, że mogłoby się wydawać, że wąskiej grupy odbiorców).

Kto może złożyć wniosek?

Prawo do uzyskania interesujących go informacji przysługuje każdemu i nie musi on podawać powodu (ani prawnego ani faktycznego), dla którego chce tą informację posiadać. Przykładowo, na jednym ze szkoleń spotkałam się z przypadkiem, gdzie firmy cateringowe występowały do dyrektorów przedszkoli z pytaniem o koszty wyżywienia dzieci w danej placówce. Jak się okazało przyczyną kierowania zapytań tego rodzaju były podejrzenia o zaniżaniu bądź zawyżaniu kosztów wyżywienia dzieci w przedszkolach. Kolejno firmy cateringowe składały swoje oferty na wyżywienie, bądź … no właśnie to jest to, na co chcę zasadniczo uczulić dyrektorów.

Jak złożyć wniosek?

Wniosek może być złożony na piśmie, ale również przez dostępny na stronie internetowej instytucji (np. szkoły, przedszkola), e-mail, czy dziennik elektroniczny (platformę informacyjną).

Jakich informacji można żądać?

Prawo do informacji publicznej obejmuje uprawnienia do uzyskania informacji publicznej, w tym uzyskania jej przetworzonej w zależności od potrzeby, wglądu do dokumentów urzędowych czy też dostępu do posiedzeń kolegialnych organów władzy publicznej pochodzących z powszechnych wyborów.

Kto jest obowiązany do udzielenia informacji?

Obowiązane do udzielenia informacji publicznej są władze publiczne oraz inne podmioty wykonujące zadania publiczne, jak: organy władzy publicznej, organy samorządów gospodarczych i zawodowych, podmioty reprezentujące zgodnie z odrębnymi przepisami Skarb Państwa, podmioty reprezentujące państwowe osoby prawne albo osoby prawne samorządu terytorialnego oraz podmioty reprezentujące inne państwowe jednostki organizacyjne albo jednostki samorządu terytorialnego oraz podmioty reprezentujące inne osoby lub jednostki organizacyjne, które  wykonują zadania publiczne lub dysponują majątkiem publicznym, oraz osoby prawne, w których Skarb Państwa, jednostki samorządu terytorialnego lub samorządu gospodarczego albo zawodowego mają pozycję dominującą w rozumieniu przepisów o ochronie konkurencji i konsumentów. Obowiązane do udostępnienia informacji publicznej są organizacje związkowe i pracodawców, reprezentatywne w rozumieniu ustawy z dnia 24 lipca 2015 r. o Radzie Dialogu Społecznego i innych instytucjach dialogu społecznego (Dz. U. poz. 1240 oraz z 2017 r. poz. 2371), oraz partie polityczne. Obowiązane do udostępniania informacji publicznej są podmioty, o których mowa w ust. 1 i 2, będące w posiadaniu takich informacji.

Kto jest szczegółowo obowiązany do udzielenia informacji?

Jak więc wynika z powyższego, do udzielenia informacji publicznej zobowiązany jest dyrektor szkoły lub przedszkola. Prawo do informacji publicznej obejmuje uprawnienie do niezwłocznego uzyskania informacji publicznej zawierającej aktualną wiedzę o sprawach publicznych.

Jak udzielić informacji?

Tak, jak zostało wskazane we wniosku – czyli pisemnie :), bądź poprzez umieszczenie odpowiedzi w BIP, czy też w formie nadającej się do skopiowania albo jego wydruku lub przesłania informacji publicznej bądź przeniesienia jej na odpowiedni, powszechnie stosowany nośnik informacji. Czyli, mówiąc wprost – w odpowiedzi na wniosek – może być też ustnie.

Kiedy trzeba udzielić informacji?

Niezwłocznie, czyli bez zbędnej zwłoki :), nie później jednak niż w terminie 14 dni od dnia złożenia wniosku. Jeżeli jednak informacja nie może być udostępniona w terminie powyższym, podmiot obowiązany do jej udostępnienia powiadamia w tym terminie stronę o powodach opóźnienia oraz o terminie, w jakim ta informacja udzielona zostanie. Maksymalny czas, w sprawie szczególnie zawiłej wynosi 2 miesiące od dnia złożenia wniosku.

Czy  wniosek  należy opłacić?

Tylko wówczas, gdy podmiot obowiązany do udostępnienia ma ponieść dodatkowe koszty związane ze wskazanym we wniosku sposobem udostępnienia lub koniecznością przekształcenia informacji w formę wskazaną we wniosku, podmiot ten może pobrać od wnioskodawcy opłatę – w wysokości odpowiadającej tym kosztom. Wnioskodawcę należy o opłacie poinformować.

Odmowa udzielenia informacji.

Organ może odmówić udzielenia informacji, ale tylko we ściśle wskazanych przypadkach. Między innymi z powodu tego, że żądana informacja dotyczy bezpośrednio konkretnej osoby i może naruszać jej dane osobowe. Odmowa udostępnienia informacji publicznej oraz umorzenie informacji następują w drodze decyzji. Można się od niej oczywiście odwołać, w terminie 14 dni  i należy podać imiona, nazwiska i funkcje osób, które zdecydowały o odmowie udzielenia informacji. Z kolei, wnioskodawca może żądać ponownego rozpatrzenia sprawy.

Postępowanie sądowe w przedmiocie odmowy udzielenia informacji publicznej

Kiedy informacja publiczna nie zostanie udostępniona, bądź podmiot obowiązany nie odpowie na wniosek w terminie stronie uprawnionej przysługuje prawo zwrócenia się do Sądu administracyjnego z żądaniem udzielenia informacji. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego za pośrednictwem organu obowiązanego, który zobligowany jest do wniesienia na nią odpowiedzi. Akta wraz z odpowiedzią na skargę, organ obowiązany jest przesłać bezpośrednio do Sądu. Sąd ma z kolei 30 dni (od dnia wpływu odpowiedzi na skargę) na rozpoznanie skargi i nakazanie podmiotowi obowiązanemu udzielenia informacji publicznej. Zasądza również od podmiotu obowiązanego kwotę ok. 500 zł kosztów postępowania.

Odpowiedzialność karna

Kto, wbrew ciążącemu na nim obowiązku, nie udostępnia informacji publicznej, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.

Po co o tym piszę?

Po pierwsze, prawo do udzielenia informacji publicznej jest jednym z kluczowych praw obywatela w demokratycznym państwie. Pozwala między innymi na kontrolę działalności jednostek wykonujących zadania publiczne. Jest to konstytucyjne prawo obywatela, o którym mowa w art. 61 ust. 1 Konstytucji.

Obywatel ma prawo do uzyskiwania informacji o działalności organów władzy publicznej oraz osób pełniących funkcje publiczne. Prawo to obejmuje również uzyskiwanie informacji o działalności organów samorządu gospodarczego i zawodowego a także innych osób oraz jednostek organizacyjnych w zakresie, w jakim wykonują one zadania władzy publicznej i gospodarują mieniem komunalnym lub majątkiem Skarbu Państwa.

Po drugie, za nieudzielenie informacji publicznej, podmiot, a właściwie dyrektor instytucji może ponieść odpowiedzialność karną oraz administracyjną.

Po trzecie, na skutek nieudzielenia informacji publicznej może dojść do sytuacji, że podmiot, który proponuje lepszą ofertę nie może jej przedstawić bądź na skutek nieprawidłowych działań instytucji może dojść do wszczęcia postępowania sądowego (jak w przypadku wyżywienia dzieci w przedszkolach – powództwo o odszkodowanie bądź wyrównanie wynagrodzenia).

Po czwarte, można narazić instytucję na spore koszty finansowe – koszty procesu, koszty odszkodowań itp.

Po piąte, dyrektor może stracić stanowisko na skutek prowadzenia niegospodarnej polityki finansowej szkoły lub placówki.

Po szóste, jest to problem na tyle poważny, aby sprawdzać na bieżąco korespondencję szkolną i niezwłocznie odpowiadać na pytania o udzielenie informacji publicznej.

Pamiętaj, że z każdej sytuacji jest wyjście, a prawo nie jest problemem, a jest rozwiązaniem. 

Otagowane jako: amazon, pomoc prawna, pomoc prawna dla nauczycieli, porady prawne dla nauczycieli, udzielanie informacji publicznej, ustawa o dostępie do informacji publicznej